داعش در ژوئن 2014 بطور مشکوکی (که گفته می شود با حمایت برخی کشورهای منطقه) ظرف سه روز 108 هزار کیلومتر مربع معادل 40 درصد از اراضی عراق شامل شش استان نینوا، صلاح الدین، الانبار، بخشی از استان دیاله و بخشی از کرکوک و حومه بغداد را اشغال کرد و تا پشت دیوارهای بغداد رسید.
آنها به هر شهر و روستا که رسیدند، کشتار کردند و ویرانی به جا گذاشتند و زنانش را به بردگی بردند که فجیع ترین اقدامات این گروه در دشت نینوا و سنجار در استان موصل و در پایگاه اسپایکر در شمال استان صلاح الدین رخ داد که تنها در اسپایکر دستکم 1700 نوجوان در حال آموزش در این پایگاه را طی یک یا دو روز قتل عام کردند.
در این برهه حساس، اما همه کشورها از جمله آمریکا که مدعی وجود توافقنامه امنیتی با عراق بود، این کشور را در برابر یورش داعش تنها گذاشتند.
با توجه به پیشروی غافلگیرانه و سریع عناصر وحشی داعش در عراق، این کشور در آستانه یک نسل کشی کم سابقه فرقه ای و تخریب حرم های مطهر در سامرا، کربلا، نجف و کاظمین قرار داشت، تا اینکه مرجعیت دینی عراق با فتوای تاریخی جهاد کفایی، عراق در شرف غرق شدن را نجات داد.
فتوای تاریخی جهاد کفایی آیت الله سیستانی در 13 ژوئن صادر شد و مراجع و علمای دین شیعه و اهل سنت و از ادیان دیگر از جمله مسیحیان در عراق به آن لبیک گفتند و مردم و عشایر عراق برای دفاع از کشور، مسلح شدند.
تعدادی از رهبران گروه های مقاومت اسلامی عراق همان طور که 'ابومهدی المهندس' نایب رییس تشکیلات الحشد الشعبی می گوید در خانه شخصی او در 'زیونه' بغداد جمع شدند و هسته اولیه الحشد الشعبی را شکل بخشیدند و مسئولیت بسیج مردم را در مبارزه با تروریسم برعهده گرفتند.
جمهوری اسلامی ایران در همین برهه حساس بود که به گفته مقام های عراقی، با ایجاد یک پل هوایی، انبارها و ذخائر سلاح خود را به روی عراق گشود و مسلح کردن نیروهای مردمی آغاز شد و برنامه اولیه دفاع از بغداد و عدم اعطای فرصت به داعش برای ورود به بغداد شروع شد.
گروه تروریستی داعش در این تاریخ در کمربند بغداد حضور داشت و تا حرم مطهر امامین کاظمین در شمال بغداد حدود هفت کیلومتر فاصله داشت که حتی با خمپاره بارها حرم را هدف قرارداد اما هرگز هیچ یک از خمپاره ها به حرم اصابت نکردند.
با شکل گیری الحشد الشعبی و سازماندهی نیروهای داوطلب مردمی، دولت عراق نیز از حالت بی نظمی و سردرگمی که در نتیجه شکست این نیروها در نینوا در برابر داعش دچار آن شده بود، خود را بازیافت و ساماندهی مجدد نیروهای مسلح عراق آغاز شد.
بعد از این تاریخ بود که پیروزی های نیروهای مشترک مسلح و الحشد الشعبی عراق بر داعش شروع شد:
- جنگ در کمربند بغداد (از ژوئن 2014 تا اواخر 2014) از عرب جبور در جنوب تا ابراهیم علی و بنات الحسن در غرب تا تاجیات در شمال بغداد که طی آن نیروهای الحشد الشعبی موفق به عقب راندن داعش تا سه راهی الکرمه در 30 کیلومتری شمال بغداد شدند و خطر از حرمین کاظمین (ع) دور شد.
نیروهای عراقی در کمتر از 20 روز از یورش داعش موفق شدند، محور بغداد به سامرا را به کنترل در آورند که این امر مقدمه عملیات آزادسازی مناطق بسیاری در استان صلاح الدین در هفته های بعد شد.
- جنگ در استان دیاله (ژوئن 2014) به رهبری هادی العامری و جلوگیری از رسیدن داعش به بغداد از این محور و کشاندن جنگ به داخل ایران که منجر به توقف جنگ در اطراف سد 'العظیم' و مناطق 'جلولا' و سعدیه در شمال دیاله شد.
- آزادی آمرلی (1 سپتامبر 2014)، روستایی در جنوب کرکوک که اغلب ساکنان آن از ترکمنان شیعه بودند و برغم 86 روز محاصره شدید، داعش نتوانست آن را تصرف کند و در نهایت از محاصره داعش آزاد شد و 17 هزار غیرنظامی از نسل کشی جان سالم به در بردند.
- آزادی جرف الصخر (27 اکتبر 2014) به عنوان اولین پیروزی نظامی ثبت شده نیروهای الحشد الشعبی در شمال استان بابل و دور کردن خطر گروه تروریستی داعش از شهرهای مقدس کربلا و نجف.
- اعلام آزادی کامل استان مرزی دیاله در 25 ژانویه 2015.
- شکست حصر شش ماهه شهر شیعه نشین 'بلد' در جنوب سامراء و تامین امنیت شهر سامراء و جاده سامرا به بغداد امری که باعث شد هرگز داعش نتواند به سامراء دسترسی پیدا کند.
-
- آزادی تکریت مرکز استان صلاح الدین (31 مارس 2015) به عنوان بزرگترین ضربه به داعش.
- آزادی شهر بیجی (7 ژوئن 2015) در شمال صلاح الدین و یکی از مهمترین شهرهای عراق که به شهر پالایشگاه ها شهرت دارد و داعش از طریق آن قاچاق نفت می کرد.
- آزادی الرمادی مرکز استان الانبار در 28 دسامبر 2015 توسط نیروهای ارتش و با پشتیبانی نیروهای ائتلاف بین المللی و بدون مشارکت الحشد الشعبی در حالی که این شهر در 17 فوریه 2015 به تصرف داعش درآمده بود.
- آزادی منطقه جزیره سامراء (3 مارس 2016) ظرف سه روز از شروع عملیات مساحتی بالغ بر پنج هزار کیلومتر مربع آزاد شد و خطر را به طور کامل از شهر مقدس سامراء دور کرد.
- آزادی روستای البشیر در 27 کیلومتری جنوب غرب شهر کرکوک در 3 ماه می 2016.
- آزادی الرطبه در 19 ماه می 2016 در غرب استان الانبار با مشارکت نیروهای مسلح عراق و الحشد الشعبی و نیروهای عشایر الانبار.
- آزادی فلوجه و روستاها و شهرهای تابع آن شامل الصقلاویه و الکرمه در غرب استان بغداد در 26 ژوئن 2016 با مشارکت همه نیروهای مسلح عراق و الحشد الشعبی.
- آزادی جزیره خالدیه (28 اوت 2016) در غرب فلوجه که شامل مساحتی بالغ بر 116 کیلومتر مربع است توسط نیروهای الحشد الشعبی.
- آزادی ساحل شرقی الشرقاط در شمال تکریت(22 سپتامبر 2016 ) به دست نیروهای الحشد الشعبی.
- شروع عملیات موصل در 17 اکتبر 2016 که طی آن شهرهای القیاره و پایگاه نظامی آن، الحمدانیه و حمام العلیل و همچنین بعشیقه و صدها روستا و بخش در شمال موصل آزاد شد.
- پیشروی نیروهای الحشدالشعبی به سمت تلعفر و محاصره کامل آن در (26 نوامبر 2016).
- آزادی شهرهای الحضر (27 آوریل 2017)، قیروان (23 می 2017) و البعاج (4 ژوئن 2017) در جنوب و غرب استان نینوا به دست الحشد الشعبی و رسیدن نیروهای الحشد برای اولین به جوار مرزهای عراق و سوریه.
- آزادی گذرگاه الولید و مثلث مرزی بین عراق و سوریه و اردن در 17 ژوئن 2017 با کمک نیروهای ارتش و نیروهای عشایر و پشتیبانی نیروی هوایی و بالگردهای ارتش عراق و ائتلاف بین المللی.
نخست وزیر عراق وعده داده است که بزودی عملیات آزادی تلعفر در غرب موصل و الحویجه در جنوب غربی کرکوک و مناطق عنه، راوه و قائم در شمال غربی الانبار نیز آغاز می شود.
عراق بعد از گذشت سه سال از اشغال موصل اکنون تقریبا همه مناطق خود را از گروه تروریستی داعش بازپس گرفته و آنچه باقی مانده به اعتقاد کارشناسان، یک سری هسته های فلج شده داعش در الحویجه، تلعفر و القائم هستند.
